روغن موتور وظایف متعددی به شرح ذیل به عهده دارد:
- روغنکاری (کاهش اصطکاک بین قطعات و جلوگیری از سائیدگی آنها)
- خنک کردن موتور
- گرفتن ضربه وارده بر قطعات
- آب بندی فاصله رینگهای پیستون و دیواره داخلی سیلندر و جلوگیری از خروج گازهای تراکم
- انتقال ذرات ریز فلزات و گرد و خاک از داخل موتور به فیلتر روغن
- جلوگیری از رسوب دوده در رینگ ها، یاتاقان ها سوپاپها و غیره، تمیز نگه داشتن قطعات موتور (خاصیت و وظیفه پاک کنندگی روغن موتور)
- جلوگیری از زنگ زدن و خوردگی قطعات موتور.
روغن موتور برای اینکه بتواند با موفقیت وظایف فوق را انجام دهد باید دارای خواص زیر باشد:
- باید گرانروی مناسبی داشته باشد منظور از گرانروی، میزان روان یا ناروان بودن (یا به زبان دیگر شلی و سفتی) روغن است که مردم به اشتباه آن را غلظت روغن می نامند. برای بیان گرانروی (یا ویسکوزیته) روغن موتور از درجات یا نمرات گرانروی استفاده می شود مثلاً می گویند این روغن نمره 40 است
- باید از لحاظ شیمیایی و در مقابل حرارت تا حد لازم پایدار باشد و زود خراب نشود.
- روغن در سرما به اندازه کافی روان باشد که موتور به راحتی روشن شود و روغن به سرعت به همه قطعات برسد.
- روغن در گرما زیاد شل نشود و فراریت و میزان تبخیر آن زیاد نباشد.
- روغن موتور باید بتواند اثرات مخرب مواد اسیدی و آب را که وارد موتور می شوند خنثی کند.
- روغن باید تمیز، شفاف (عار از آب و گرد و خاک و….) باشد و بوی نا مطبوع ندهد.
- روغن موتور نباید کف کند.
